Hava taşımacılığına dair kuralların belirlendiği IATA anlaşması, yolcu ve bagaj haklarının çerçevesini çizer. Bu düzenlemelere göre kayıp bagaj tazminatı; kayıp, hasarlı ya da gecikmeli bagaj söz konusu olduğunda zarara göre havayolu şirketinin yolcuya ödemesi gereken ücrettir. Tazminat hakkı için yasal sürelerde talepte bulunulması gerekmektedir.
Seyahat sonrasında bagaj beklenmesine rağmen gelmezse; terminalin yolcu geliş salonundan ayrılmadan kayıp eşya ofisine giderek, Check-in sırasında verilen bagaj etiketi ile Eşya Karışık Raporu (PIR) olarak adlandırılan rapor tutturulması gerekmektedir. Rapor tutulduktan sonra kayıp bagaj artık büronun sorumluluğunda olur. Bu gecikme süresi zarfında Uluslararası Havacılık Kuralları yani Montreal Konvansiyonu ve Varşova Konvansiyonu gereği hava yolu şirketinin; yolcuya tıraş seti, diş fırçası gibi acil kullanım için gerekli ürünleri içeren bir kit vermesi gerekir.
Yolcu bagajını GEÇ TESLİM alırsa; bagaj teslim süresine kadar olan harcamalarını ilişkin belgeleri hava yolu şirketine sunduğu takdirde yapmış olduğu ödemeleri alabilir. İlgili ödemenin alınabilmesi için bagaj teslim tarihinden en fazla 21 gün içinde masrafların tazmini için hava yolu şirketine başvuruda bulunulmalıdır. Yapılan zorunlu harcamalar için mutlaka; fatura, kredi kartı slibi ya da harcamayı gösteren resmi belgeleri, başvuruda sunmak için saklanması gerekmektedir. Faturaları mevcut olmayan zorunlu harcamalar için beyan üzerinden değerlendirme yapılabilmektedir.
Yolcunun bagajı HASARLI olarak teslim edilirse; yine hasarın tazmini için bagajın teslim tarihinden itibaren en fazla 7 gün içinde ilgili hava yolu şirketine yazılı başvuruda bulunulması gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus bagaj hasar eğer ANINDA FARK EDİLEBİLECEK türdense terminali terk etmeden önce hasarlı bagaj başvurusu yapılması gerekmektedir. Hasar eğer anında fark edilemeyecek türdense bildirim yukarıda bahsedilen 7 günlük süreye tabi olacaktır. Hasarlı bagajın fotoğraflarının çekilmesi ve bagaj etiketinin talep halinde hava yolu şirketine sunulması gerekmektedir.
Kayıp, hasarlı ya da gecikmeli bagaj söz konusu olduğunda yolcunun kayıt altına alınan bagajındaki kilogram başına tazminat ödemesi yapılması gerekir. Eğer hava yolu şirketinin kasti olarak ihmal veya zarar verme durumu varsa bu limitler uygulanmaz. Eğer hava yolu şirketinin kasti olarak ihmal veya zarar verme durumu varsa bu limitler uygulanmaz. Eğer yolcunun bagajı bulunamazsa olay tarihinden itibaren 2 yıl içinde maddi manevi tazminat davası açılabilir.
Kayıp bagaj tazminatı alma süresi ülkeden ülkeye göre değişmektedir. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde iç hatlar için 6 saat, dış hatlar için ise 12 saat içinde teslim edilmeyen bagajlara ilişkin tazminat ödemesi yapılmakta iken Türkiye için böyle bir sınır belirlenmemiştir. Ülkemizde bu konuda yargıtay tarafından verilmiş emsal kararlar mevcuttur. Mevcut bir uyuşmazlıkta bagajı 3 gün içinde teslim edilen bir yolcuya hem maddi hem de manevi tazminat ödenmesine karar verilmiştir.
Hak kaybına uğramamak ve zararın tamamını giderebilmek için yolcunun bagaj barkodunu bagajın sağlam teslim alındığından emin oluncaya kadar kaybedilmemesi, seyahatte yapılan harcamaların fiş/faturalarını kaybedilmemesi gerekir. Son olarak uçaklarda ya da yolcu salonlarında unutulan eşyalar kayıt altına alınır ve ilgili havayolunun kayıp eşya bürolarında kayıt altına alınmaktadır. Bu tür durumlarda meydana gelebilecek maddi kayıplar yolcuların kendi sorumluluğunda olmaktadır.
